Kalk gebruikt als bouwmateriaal ondergaat van winning tot eindproduct een aantal verschillende verschijningsvormen. De animatie van de kalkcyclus of kalkcirkel toont de fasen van winning van de schelpen of kalksteen tot kalkmortels en kalkpleisters welke gebuikt worden op onze monumentale gebouwen en in de duurzame ecobouw. De kalk word hard door opname van koolstofdioxide, CO2, uit de atmosfeer en keert terug naar zijn oorspronkelijke chemische vorm, calciumcarbonaat.
[embedyt] https://www.youtube.com/watch?v=SO60rgGvNuk[/embedyt]
Kalk winning
Kalk heeft zich in tijd bewezen als een van de oudste en duurzaamste bouwmateriaal. Niemand weet precies wanneer maar opgravingen van 14.000 jaar oud tonen het gebruik van kalk als bouwmateriaal. De piramides van Cheops, de Chinese muur, het Pantheon in Rome en de grachten panden in Amsterdam zijn alle met kalk gebouwd gemaakt van schelpen of kalkstenen.
Kalk branden
Schelpen of kalksteen (Calciumcarbonaat – CaCO3) worden in een oven gebrand bij temperaturen rond 900 ° C waarbij koolstofdioxide (CO2) wordt afgescheiden en Calcium Oxide (CaO) wordt gevormd. De gebrande kalk noemen we de levende of ongebluste kalk.
Kalk blussen
De gebrande kalk of levende kalk wordt dan met water in contact gebracht. Dit geeft een chemische reactie waarbij veel warmte vrijkomt, een zogenaamde exotherme reactie. De combinatie van ongebluste kalk (CaO) en water (H20) produceert calciumhydroxide (Ca (OH) 2.
Er zijn drie belangrijke manieren om de ongebluste kalk uit te lessen (blussen):
- In een overmaat water om een putkalk of kalkdeeg te verkrijgen
- Met een minmaal afgepaste hoeveelheid aan water om een hydraat poederkalk of zakgoed luchtkalk te produceren
- Mengen met vochtig zand om een traditionele hete kalk mix te bereiden (hotmix limemortar).
Kalk carbonatatie
Kalk verhard o.a. door in water oplosgelost koolstofdioxide uit de lucht te absorberen. Dit proces wordt carbonatatie genoemd. Een goede verharding’ of carbonatatie moet langzaam gebeuren – hoe langzamer de verharding, hoe beter het eind resultaat. Het gebruik van bouwkachels of ontvochtigers wordt daarom afgeraden omdat deze het verhardingsproces verstoren.
Het is van belang dat de omstandigheden goed zijn voor de kalkmortel om het watergedragen koolstofdioxide (CO2) te absorberen.
Het niet goed begrijpen en beheersen van het carbonatatieproces zal leiden tot problemen en mogelijk falen van het werk. Het is daarom belangrijk om het proces van carbonatatie te begrijpen.
Ben je niet bekend met de kalkcyclus of kalk als bouwmateriaal. Volg dan een introductie workshop werken met kalk en lees de handleidingen.
De cirkel noemen we de kalkcyclus
Nadat de kalk volledig is uitgehard heeft het weer dezelfde scheikundige formule als de schelpen en kalksteen waarmee de cirkel begon.
